Laat ik maar beginnen en meteen met de deur in huis vallen, het was lang geleden dat ik al na een paar seconden met grote verbazing zat te kijken naar één of andere upgrade in de Home Cinema. Toegegeven, de nieuwe reeks van JVC projectoren gaven mij ook een wauw gevoel en 4K en HDR zijn allemaal mooie aanvullingen op een reeds zeer hoogstaande Home Cinema beleving ,MAAR. Vandaag hebben we in de demo ruimte zowat de beste upgrade gedaan ooit. Ok, toegegeven niet de goedkoopste maar het kippenvel moment dat ik kreeg bij de eerste beeldjes die ik zag vergeet ik niet meer.
Waar gaat het dan over? wel over de nieuwe Panamorph DCR Anamorphe voorzetlens. Niets nieuws onder de zon hoor ik jullie denken, en inderdaad, het gebruik van een voorzetlens is reeds langer ingeburgerd in menig Home Cinema maar de nieuwe generatie lenzen is in de verste verte niet meer te vergelijken met wat we hier voorgeschoteld krijgen.
Eerst even een klein stukje uitleg en wat getalletjes
Zoals iedere film liefhebber wel weet zijn er verschillende beeldformaten in de film industrie, de meest gebruikte zijn 16/9 en 2:35:1, of een afgeleide daarvan. Onze Home Cinema projectoren hebben allemaal een beeld paneel dat in 16/9 formaat is uitgevoerd, het bekijken van een film in 2:35:1 formaat resulteert, zoals iedereen wel weet, in zwarte balken boven en onderaan het 16/9 scherm. Concreet wil dit zeggen dat een film in 2:35:1 geen gebruik maakt van de volledige resolutie van de projector en dus ook niet de volle lichtopbrengst heeft die hij bij een 16/9 beeld wel heeft. Immers de “zwarte balken” zijn ongebruikte pixels die niet oplichten en dus ook geen nuttige beeldinformatie bevatten.
In cijfertjes ziet dat er eigenlijk zo uit;
16/9 beeld op een 16/9 4K projector geeft ons 3840X2160 = 8.294.400 pixels
2:35:1 beeld op een 16/9 4K projector geeft ons 3840X1600 = 6.144.000 pixels
Dit wil dus zeggen dat er 2.150.000 pixels NIET gebruikt worden, sterker nog, omdat de Sony en JVC projectoren geen 3840 paneel maar een echt 4K paneel met 4096 pixels gebruiken verliezen we zomaar eventjes 2.701.200. Ja inderdaad meer dan twee miljoen zevenhonderdduizend pixels en hun bijhorende lichtopbrengst gaan verloren aan twee mooie zwarte balken. Heel wat Home Cinema liefhebbers maken gebruik van een 2:35:1 projectiescherm, door het toepassen van de zoom en lens memory van onze moderne projectoren is het mogelijk om de twee zwarte randen buiten het geprojecteerde beeld te houden en op die manier 2:35:1 te projecteren zonder gebruik te maken van een anamorphe lens. Het grote nadeel hiervan is uiteraard dat we nog steeds geen gebruik maken van de “verloren” pixels en door het zoomen nog meer licht gaan verliezen dan al het geval was.
Wat doet zo een lens nu eigenlijk? wel er zin twee zaken die dienen te gebeuren.
De verticale stretch,
In iedere moderne projector bestaat de mogelijkheid om door middel van interne scaling het 2:35:1 beeld “uit te rekken” over het gehele 16/9 paneel van de projector. Op die manier gebruiken we dus iedere pixel en gooien we geen licht en resolutie weg.
Het nadeel is uiteraard dat we nu met een beeld zitten waarbij alles er heel erg lang en smal gaat uitzien, da is uiteraard niet de bedoeling. Hier komt de lens dus in het verhaal, deze gaat ervoor zorgen dat het uitgerekte beeld optisch weer mooi in verhouding gaat worden gebracht, en dit dus met behoud van alle gebruikte pixels. Het resultaat is meer licht en een hoger “waargenomen” resolutie en scherpte, daarbij komt ook nog dat het beeld er op één of andere manier een stuk filmischer uitziet dan bij het gebruik van de “zoom” methode. Het gevoel is moeilijk te omschrijven je moet het gezien hebben om te begrijpen wat ik hiermee bedoel. Zoals eerder al aangehaald zijn deze lenzen niet nieuw maar er waren, los van de kostprijs, ook wel behoorlijk wat nadelen aan verbonden. Verschillende zaken zoals geometrische vervorming, lens abberatie, kwaliteit van de lens, het perfect uitlijnen en scherp krijgen was niet altijd een makkelijke opdracht. Met de komst van hoogwaardige 4K projectoren en hun bijhorende kwaliteit was het gebruik van een voorzetlens minder interessant aan het worden.
Ik zeg wel degelijk was, want een tijd geleden kwam Panamorph met een totaal nieuw product op de markt, speciaal ontwikkeld voor de nieuwe generatie van 4K projectoren.
De Panamorph DCR lens.
Gooi 98% van alle nadelen die ik hierboven opsomde, en meer, op een hoopje en vergeet ze. Dat is wat Panamorph met de nieuwe DCR lens ons, althans op papier, beloofd. Tel daarbij een winst van 38% meer licht het extra gebruiken van een slordige 2.7 miljoen pixels in combinatie met UHD/HDR en je gaat toch wel even wat rechter zitten bij het lezen van zoveel fraaie beloften.
Nu horen en lezen we wel vaker dat een bepaalde fabrikant het warme water opnieuw heeft uitgevonden en na al die jaren zijn we niet zo snel meer voor één gat te vangen dus er zat maar één ding op, bestellen die handel en zelf oordelen.
Wel vandaag was het pakjes dag, deze morgen stond de koerier aan onze deur met het kleinood. Ik moet in eerste instantie Panamorph al een pluim geven voor een bijzonder snelle afhandeling en vlotte communicatie, (ik kan er nog iets van leren ;-) Het geheel erg netjes en goed verpakt en een duidelijk handleiding voor montage van het geheel.
Wat die montage betreft zit er een heel erg fraaie mount bij geleverd die voor zowat alle gangbare projectoren en beugels past. Het monteren hiervan is op zich een vrij makkelijke klus en zou voor iedere handige harry geen probleem mogen zijn. Na alles netjes in elkaar te hebben geschroefd en de boel op zijn plaats te hebben gezet was het tijd voor het uitlijnen en de eerste testen. Dat uitlijnen was, zoals ik eerder aanhaalde, met de vorige generatie een behoorlijk lastige klus waar je echt de tijd voor moest nemen en vaak meer dan één keer opnieuw kon beginnen.
Ik ga niet beweren dat het nu op 5 min klaar is maar het verschil is dag en nacht, als je de juiste zaken in de juiste volgorde doet en rustig je tijd neemt is absoluut geen “hel” meer.
En dan de eerste beeldjes, nog geen halve minuut had ik nodig om te zien wat dit stukje optisch wonder met het beeld van de NX9 op het scherm wist te doen.
Helderheid, scherpte, diepte in het beeld, zachtheid, het klopte allemaal, ik kom woorden tekort om het gevoel te beschrijven, net zoals dat met audio het geval is kan je zulke dingen niet op papier neerpennen maar moet je ze ervaren.
Ik meet effectief 35% meer licht dan zonder het gebruik van de lens, HDR kijken op lage lamp stand is nu totaal geen probleem meer. Aangezien in de demo ruimte hier de projector op een bijzonder korte afstand van het scherm staat moest ik zonder lens ik heel erg veel zoom gebruiken bij de JVC wat de scherpte zeker niet ten goede kwam.
Door de lens is dit nu een heel stuk minder geworden en mijn scherpte is er met een sprong op vooruit gegaan, dat is op zich mooi meegenomen maar de rest is uiteraard belangrijker. Dit soort zaken leent zich er niet toe om op papier te kunnen beoordelen, dit moet je zien en ervaren om te weten wat de meerwaarde kan zijn voor iedere Home Cinema liefhebber. Toegegeven, het is niet echt goedkoop maar je krijgt er wel wat voor in de plaats.
Er is keuze uit de standaard Paladin lens of de DCR lens, waarbij het verschil zit in het al dan niet gebruiken van 3840 of 4096 pixels. Ik raad iedereen aan om op zijn minst eens een demo mee te maken van deze lens, ook al past het voorlopig niet in je budget, je weet maar nooit wat de toekomst brengt.
Vanaf nu in demo bij Cinedream Home Cinema Stores